نقش احتمالی زانتین اکسیداز در رفتار احتکار در موش سوری

زمینه: احتکار به عنوان ذخیره و پنهان کردن چیزی برای مصرف احتمالی آن در آینده تعریف می شود. این رفتار دارای ابعاد مختلفی بوده که شامل رفتار تطابقی در حیات وحش، احتکار اقتصادی جامعه انسانی و از سویی بخش روانی آن ( مثل احتکار حیوان و اشیاء بی ارزش) که زیر گروهی از اختلال وسواس اجباری بوده؛ می شود. ریشه احتمالی مشترک تمام انواع احتکار، وجود یک شرایط محرومیت است. در مدل آزمایشگاهی احتکار، برای همانند سازی شرایط حیات وحش یک محرومیت غذایی اعمال شده که شرایط استرس اکسیداتیو و متابولیسم بیشتر پورین ها را برای یافتن راهکار مبارزه با محرومیت می طلبد. سیستم آنزیمی آنتی اکسیدانتی موجود در بدن برای مواجهه با شرایط استرس اکسیداتیو بوده و از آن بین xo در متابولیسم پورین ها هم دخیل است. به همین منظور این آنزیم کاندید مطالعه حاضر قرار گرفت. لازمه تغییر فعالیت و میزان یک آنزیم، تغییر بیان ژنی آن پروتئین است. لذا مطالعات ژنی - مولکولی برای تایید مطالعات آنزیمی ضرورت دارد. جنبه دیگر مطالعه حاضر، بررسی پروفایل خونی high - hoarder بود. با توجه به ریشه بروز این رفتار (محرومیت)، استرس طولانی مدت در high - hoarder در نظر گرفته شده و استرس هم با توجه به تاثیر بر کورتیکواستروئید و متعاقب آن سلول های خونی می تواند زمینه-ساز حساسیت بیش تر این گروه به بیماری ها (ناشی از نقص فعالیت صحیح ایمنی) و یک پروفایل التهابی باشد. بر-اساس بررسی های انجام شده، 3 جنبه مورد مطالعه این پایان نامه در خصوص احتکار (فعالیت آنزیمی، مولکولی و اثر بر پروفایل خونی)، در هیچ مطالعه دیگری گزارش نشده است. به همین منظور برای تعیین زمینه اثر ژن - آنزیم در بروز یک رفتار ( ریشه رفتار در سطح مولکول) این مطالعه طراحی شد. به این واسطه می توان درمان های دارویی جدید بر مبنای کنترل xo را برای موارد مبتلا به فرم روانی احتکار به کار برد. مواد و روش کار: این مطالعه برای سه دسته آزمایش بر روی جمعیت 96 سر موش سوری گزینش شده طراحی شد. هدف از آزمایش نخست، مقایسه میزان فعالیت آنزیمی (به روش اسپکتروفتومتری) و بیان نسبی ژن (با استفاده از تکنیک real time pcr) بین گروه high - hoarder و low - hoarder صورت پذیرفت (تعداد کل=32 سر، تعداد اعضاء گروه= 8 سر). در آزمایش دوم بررسی پروفایل خونی با استفاده از دستگاه auto hematology analyzer بر روی جمعیت موش-های سوری ماده انتخاب شده انجام گرفت (تعداد کل= 16 سر، تعداد اعضاء گروه= 8 سر). مطالعه نهایی هم به عنوان یک بررسی تاییدی نهایی برای اثر گذاری xo در رفتار احتکار بود. در این بخش چهار دوز متفاوت از داروی آلوپورینول ،مهار کننده xo، با حل کردن در ظروف آب مصرفی روزانه موش سوری (حجم=ml 50) به مدت یک هفته در اختیار شش گروه طراحی شده قرار گرفت (تعداد کل= 48 سر، تعداد اعضاء گروه= 8 سر). میزان احتکار غذایی در زمان صفر (قبل از تجویز دارو)، 24 ساعت پس از دریافت اولین دوز و یک هفته پس از شروع تجویز دارو اندازه گیری شد. نتایج: نتایج بخش اول این مطالعه، نشان دهنده بیش تر بودن فعالیت (mmol g-1 min-1 4.88± 20.59) و بیان ژن (1.13288=r) زانتین اکسیداز در گروه high - hoarder نسبت به low- hoarder بود. این نتیجه با کاهش میزان احتکار متعاقب تجویز یک هفته ای مقادیر مختلف آلوپورینول نیز تایید شد. بیش ترین کاهش در گروه high - hoarder دریافت کننده آلوپورینول به میزان (ml 50/g 0.13 در آب خوراکی) مربوط است (میزان احتکار پس از یک هفته= 4.26± 17.91). در بخش مطالعه خونی هم تفاوت های معنی دار گزارش شده شامل بیش تر بودن شمارش مونوسیت (0.74± 1.87)، بازوفیل (0.31± 0.75) و کم تر بودن پلاکت (031± 32.67) درگروه high - hoarder بود. نتیجه گیری و بحث: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه، فعالیت آنزیمی و بیان ژنی زانتین اکسیداز گروه high - hoarder بیش تر از low- hoarder بود. دلایل منطقی این یافته به درگیر بودن این آنزیم در تعادل انرژی، استرس اکسیداتیو و نیاز به متابولیسم بیش تر اسید نوکلئیک در گروه high - hoarder مربوط می شود. به علاوه تایید نهایی اثر گذاری این آنزیم با کاهش میزان احتکار متعاقب تجویز آلوپورینول در گروه high -hoarder نیز تایید شد. در ضمن نتایج بخش خونی حاکی از غلبه یک پروفایل التهابی بوده که با بیش تر بودن میزان قند خون ناشتا و سایر پارامتر های التهابی موجود نیز هم خوانی داشت. باید به یاد داشت که احتکار به عنوان یک رفتار اقتصادی نیز مطرح است. این مطالعه برای اولین بار xo را به عنوان یکی از معیار های رفتار احتکار و هم چنین یکی از ژن های مربوط به اقتصاد معرفی نموده و ضمن آن که به متفاوت بودن پروفایل خونی high hoarder نسبت به low- hoarder برای نخستین بار اشاره دارد. تمامی مطالب مذکور به نوعی حاکی از ارتباط متقابل روان و جسم است.